بررسی و تحلیل سازه های موثر بر رفتار زیست محیطی کشاورزان در راستای پایداری کشاورزی منطقه(مطالعه موردی تالاب هشیلان -استان کرمانشاه)

ابعاد تخریب محیط زیست به چنان حجمی رسیده است که بشر امروزی بدون دگرگونی در تفکر و رفتار خویش هرگز قادر نخواهد بود برای مشکلات زیست محیطی خود،راه حلی را بیابد.بررسی رفتار انسان با محیط زیست برای سیاست گذاران و محققانی که راه حل هایی را برای مسایل زیست محیطی جستجو می کنند حایز اهمیت می باشد.جمعیت روستایی در کل و کشاورزان به طور ویژه،نقش مهمی را در حفظ محیط زیست بازی می کنند؛بنابراین دانش،نگرش و رفتار این کشاورزان نسبت به محیط زیست مطمئنا می تواند در تلاش آنها برای تغییر جهت به سوی اعمال پایدار تر تاثیرگذار باشد.تحقیق حاضر به منظور بررسی و تحلیل رفتار زیست محیطی کشاورزان در دو منطقه ی حاشیه و خارج از حاشیه تالاب هشیلان،واقع در استان کرمانشاه با هدف دستیابی به پایداری کشاورزی صورت گرفته است.مطالعه حاضر از نوع تحقیقات کاربردی بوده که به روش همبستگی-توصیفی و به صورت مقایسه ای انجام گرفته است.جامعه آماری تحقیق شامل شش روستا در منطقه حاشیه تالاب(180 n=) که تعداد 130 نفر از آنها بر اساس جدول کرجسی و مورگان با روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.و شش روستا از منطقه خارج از حاشیه تالاب بودند(194 n=)که تعداد 130 نفر از آنها بر اساس جدول کرجسی و مورگان با روش نمونه گیری تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.برای گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه ای بر پایه تئوری رفتار برنامه ریزی شده بوده،که روایی آن توسط اساتید فن و صاحبنظران و همچنین یک مصاحبه اولیه با تعداد 20نفر از کشاورزان منطقه تایید شد و پایایی آن با اجرای یک مطالعه راهنما با تعداد 30نفر از کشاورزان منطقه کسب گردید.یافته های به دست آمده حاکی از این است که کشاورزان حاشیه تالاب نسبت به کشاورزان خارج از حاشیه تالاب نگرش مثبت تری نسب به تالاب داشته اند.ساکنان حاشیه تالاب هنجار ذهنی مثبت تری نسبت به ساکنان خارج از حاشیه تالاب نشان داده اند.کشاورزان خارج ازحاشیه تالاب دانش زیست محیطی بالاتری را نسبت به کشاورزان حاشیه تالاب نشان داده اند.در منطقه حاشیه تالاب،متغیر های نگرش فرد نسبت به تالاب،نیت نسبت به رفتار زیست محیطی،هنجار ذهنی،کنترل رفتار درک شده،سیستم ارزشی کشاورز،دیدن برنامه های کشاورزی و محیط زیست از تلویزیون،،دیدن برنامه های کشاورزی و محیط زیست از رادیو،دسترسی به رادیو،روزنامه،سایر کشاورزان،کارشناسان محیط زیست و فروشندگان سموم و کود،دارای رابطه مثبت معناداری با رفتار زیست محیطی بوده است.ومیزان زمین کشاورز درحاشیه تالاب،میزان زمین دیم فرد،درآمد کشاورزی فرد و تجربه کشاورزی فرد،دارای رابطه منفی و معناداری با رفتار زیست محیطی بوده است.در منطقه خارج ازحاشیه تالاب،متغیرهای نگرش زیست محیطی فرد به عنوان کشاورز، ،کنترل رفتار درک شده،اعتقادات زیست محیطی،اندازه مزرعه کشاورز،میزان زمین دیم کشاورز،میزان دسترسی به منبع اطلاعاتی کلاس های ترویجی،صحبت با دوستان و اعضای خانواده ودیدن تلویزیون در روز،دارای رابطه مثبت معناداری با رفتار زیست محیطی بوده است و هنجار ذهنی،دسترسی به منبع اطلاعاتی فروشندگان سموم و کود و سن دارای رابطه منفی و معناداری با رفتار زیست محیطی بوده است.مهم ترین متغیر ها جهت پیش بینی نیت نسبت به رفتار زیست محیطی کشاورزان حاشیه تالاب، نگرش زیست محیطی فرد به عنوان کشاورز،هنجار ذهنی و کنترل رفتار درک شده بودنه است ومهم ترین متغیر ها جهت پیش بینی رفتار زیست محیطی ،دسترسی به منابع اطلاعاتی کشاورزی و زیست محیطی، سیستم ارزشی کشاورز،نیت نسبت به رفتار زیست محیطی،جنسیت،کنترل درک شده رفتاری و میزان زمین حاشیه تالاب بوده است. در این میان،مهم ترین متغیر ها جهت پیش بینی رفتار زیست محیطی کشاورزان خارج ازحاشیه تالاب،دسترسی به منابع اطلاعاتی کشاورزی و زیست محیطی، نقش رسانه های جمعی و میزان سواد کشاورزان بوده است.